Suriyelilerin dönüşüyle Türkiye'de işsizlik azalacak, konut kiraları düşecek!

Geri dönüşü kıymetlendiren Sosyolog Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Esad rejiminin çökmesiyle birlikte ortaya çıkan yeni şartlar Suriye’ye geri dönüş sürecini elbette hızlandıracaktır. Fakat tüm sığınmacıların derhal dönmesini beklemek mümkün değildir.” dedi.

Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmesinin Türkiye’deki emek piyasası, işgücü ve iktisat üzerinde çok boyutlu tesirler oluşturacağını da lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Suriyelilerin dönüşüyle birlikte iç pazarda barınma, besin ve giysi üzere temel gereksinimlere yönelik talep azalacağı için bilhassa kiralık konut fiyatlarında düşüş görüleceğini söyleyebiliriz.” dedi. 

Erdoğan, ‘Artık dönmeliler’ telaffuzunun ise daha yüksek sesle dillendirilebileceğine de dikkat çekiyor. 

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, Esad rejiminin devrilmesinin akabinde Türkiye'deki Suriyelilerin ülkelerine dönmesi konusunu kıymetlendirdi.

Türkiye’de 3 milyonu aşkın Suriyeli sığınmacı var

Hâlihazırda Türkiye’de 3 milyonu aşkın süreksiz muhafaza altında Suriyeli sığınmacı yaşadığını lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Son yıllarda doğumlara karşın gerek geri dönüşler gerek Avrupa’ya geçişler nedeniyle sığınmacı sayısında yarım milyonun üzerinde azalma olmuştur. Esad rejiminin çökmesiyle birlikte ortaya çıkan yeni şartlar Suriye’ye geri dönüş sürecini elbette hızlandıracaktır. Lakin gerçekçi olmak gerekirse tüm sığınmacıların derhal dönmesini beklemek mümkün değildir. Dönmek isteyenler bile kendileri için uygun şartların oluşmasını bekleyeceklerdir.

Kitlesel bir dönüş düşük ihtimal… 

Bu noktada iki temel etkenin değer kazandığına işaret eden Prof. Dr. Erdoğan, “İlk olarak Suriyeli sığınmacıları ülkelerine geri çekecek istikrarlı, inançlı ve ekonomik açıdan sürdürülebilir ömür şartlarının Suriye’de ne ölçüde tesis edileceği belirleyicidir. İkinci etken ise sığınmacıların Türkiye’den ayrılmasına neden olan itici faktörlerin ne kadar güçlendiğidir. Birinci etkenle başlayacak olursak Suriyeliler için geri dönüş kararı öncelikle dönmeyi düşündükleri bölgelerde güvenlik, istikrar ve sosyoekonomik kaidelerin yeterliliğine bağlıdır. Şayet rejimin çöküşü sonrası çok kesimli muhalif güçlerin denetimindeki bölgelerde yeni çatışmalar yaşanmaz, nispeten istikrarlı bir idare oluşur ve temel gereksinimlerin karşılandığı bir ortam sağlanırsa geri dönüş eğiliminde süratli bir artış olacaktır. Lakin 13 yıllık iç savaşın yıkıcı tesirleri sonucunda Suriye’nin kentleri ve altyapısı büyük ölçüde tahrip olmuştur. Türkiye’de belli bir hayat standardına alışmış Suriyelilerin bu yıkım giderilmeden bir anda kitlesel olarak dönmesi düşük bir ihtimaldir. Bu nedenle Suriye’nin tekrar imarı için milletlerarası takviye büyük ehemmiyet taşımaktadır.” diye konuştu.

Dönüş sürecinin yıllara yayılacağı öngörülmeli…

“Eğer milletlerarası toplumun katkılarıyla ağır bir tekrar imar süreci başlar, istikrarı sağlamlaştıracak bir siyasi çerçeve oluşturulur ve sığınmacılara inançlı bir geri dönüş için somut teminatlar verilirse geri dönüşler beklenenden daha da süratli gerçekleşebilir.” diyen Prof. Dr. Barış Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Üstelik bu tekrar imar sürecinde ortaya çıkacak istihdam imkanları Suriyeli sığınmacılara geri dönüş için ayrıyeten bir motivasyon kaynağı olacaktır. Fakat tüm bu gelişmelerin kısa vadede tamamlanması gerçekçi değildir; dönüş sürecinin yıllara yayılacağı öngörülmelidir. Sosyolojik araştırmalar diaspora topluluklarının bulundukları ülkede uzun müddet geçirdikçe geri dönüş eğilimlerinin azaldığını göstermektedir. Göçmenler yerleştikleri toplumda bir ‘kalıcılık stratejisi’ geliştirir, maddi ve manevi yatırımlar yapar, çocuklarının eğitimini, lisan maharetlerini ve profesyonel ağlarını bu yeni nizamda inşa ederler. Bu nedenle bir sığınmacı topluluğunun geri dönüşünü belirleyen temel etkenlerden biri bulundukları topluma ne kadar entegre oldukları ve orada hangi ekonomik, toplumsal, kültürel imkânlara eriştikleridir.”

Topluma ahenk sağlayanların geri dönüş kararı alması kolay olmayacak

Türkiye’de yeterli bir iş bulan, kendi işini kuran, çocuklarını okullara kaydettiren, topluma belli ölçüde ahenk sağlayan Suriyeliler için vatanlarında istikrar sağlansa dahi geri dönüş kararı almanın kolay olmayacağını söz eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Her ne kadar tekrar şekillenen anavatan belli bir cazibe yaratsa da Türkiye’de mevcut nizamın sağladığı teminat, çocukların geleceğine dair yatırımlar ve sosyo-ekonomik kazanımlar geri dönüş kararını güçleştirecektir. Bu durumda nitelikli ve topluma entegre olmuş bölümlerin değerli bir kısmının Türkiye’de kalması ya da kalmak için efor harcaması olasıdır. Bununla birlikte bu kesim bir yandan burada yaşamaya devam ederken Suriye’deki ekonomik ve toplumsal faaliyetlere de katılarak Türkiye ile Suriye ortasında ulusaşırı bağlar kurabilir, iki ülke ortasındaki ekonomik, kültürel bağların güçlenmesine katkı sağlayabilirler. Öte yandan çoğunluğu oluşturan vasıfsız ve kayıt dışı kesimde çalışan, ekonomik olarak Türkiye’de gereğince tutunamamış olanlar geri dönmeye daha istekli olacaklardır. Bu kesim tekrar imar sürecindeki Suriye’de iş bularak anavatanlarında görece âlâ şartlar altında yaşama fırsatı bulacağından gitmeye daha istekli olacaktır.” formunda konuştu.   

Türkiye’de işsizlik azalacak, konut kiraları düşecek

Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönmesinin Türkiye’deki emek piyasası, işgücü ve iktisat üzerinde çok boyutlu tesirler oluşturacağını da lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, şöyle devam etti:

“Bu durumun patronlar ve konut sahipleri açısından olumsuz yansımaları olsa da işsizler ve kiracılar için yeni fırsatlar doğacaktır. Tarım, inşaat, dokuma, hizmet kesimi ve küçük ölçekli imalat üzere alanlarda ağır ve ucuz işgücü sağlayan Suriyeli personellerin geri dönmesiyle işgücü arzı azalacak ve Türk vatandaşları bu boşluğu doldururken daha yüksek fiyatlardan faydalanacaklardır. Bu gelişme çalışanlar açısından avantajlı iken artan maliyetler tüketici fiyatlarına yansıyabileceğinden enflasyonist bir baskı ortaya çıkması mümkündür. Ayrıyeten Suriyelilerin dönüşüyle birlikte iç pazarda barınma, besin ve giysi üzere temel gereksinimlere yönelik talep azalacağı için bilhassa kiralık konut fiyatlarında düşüş görüleceğini söyleyebiliriz. Kamu kaynaklarından Suriyelilere yönelik harcamalar da azalacağından bütçe üzerinde bir ölçü rahatlama kelam konusu olabilecektir.”

Gitmek istemeyen Suriye vatandaşlarına bir baskı olur mu? 

Esad rejiminin çökmesinin akabinde ülkelerine dönmek istemeyen Suriyelilere yönelik Türk kamuoyunun muhtemel yansısına ait öngörülerde de bulunan Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz ortamında, Suriyeli sığınmacılara yönelik olumsuz algıların son yıllarda artış gösterdiği bilinen bir gerçek. Birçok Türk vatandaşı kira artışlarından işsizliğe kadar çeşitli meselelerin temelinde Suriyelilerin varlığını görmektedir. Esad sonrası ortaya çıkan yeni siyasi ortamı Suriyelilerin dönüşü için kâfi bir neden olarak yorumlayan bölümler, ‘Artık dönmeliler’ telaffuzunu daha yüksek sesle lisana getirecektir. Bu nedenle, çeşitli sebeplerle Suriye’ye dönmek istemeyen sığınmacıların bilhassa de beşeri ve ekonomik sermayesi düşük olanların evvelki periyoda kıyasla daha ağır sığınmacı aksisi telaffuz ve tavırlarla karşılaşabileceklerini düşünüyorum.” formunda kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı